{
    "title": "Diş",
    "image": "https://www.dishastaliklari.gen.tr/images/dis.jpg",
    "date": "21.01.2024 14:52:07",
    "author": "ali haydar şahin",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Diş,</b> Latince dentis veya dent sözcüğünden dilimize geçmiş olan diş insan ve birçok hayvanda ortak olarak bulunan çene kemiği üzerine sabitlenmiş kemik şeklindeki yapılardır. Dişler ağzımızdan çıkan seslerin söze dönüşmesini sağlar ve çiğneme işlevinin yerine getirilmesi görevini üstlenir. Dişler bir ucu çene üzerine sabitlenmiş diğer uçları ise ağız içinde serbest şekilde bulunan küçük ve sert kemiğimsi yapılardır.</div><div><br></div><div>Sindirimin ilk başladığı yer olan ağızda ilk sindirim görevini üstlenen diş besinlerin çiğneme yolu ile parçalanmasını ve böylece yutma işlevinin sağlanarak mide içinde tüketilen besinlerin hazmının gerçekleşmesini sağlamaktadır. Yüz güzelliği açısından da olukça önemli olan dişler konuşma güzelliğini de etkilemektedir.</div><div><br></div><div><b>Dişin Çıkma Zamanı</b></div><div><br></div><div>İnsanlarda dişlerin çıkmaya başlaması altı veya yedi aylık iken gerçekleşmektedir. İlk çıkan dişlere süt dişi adı verilmektedir. Bu süt dişleri bebeklerde çiğneme ve yutma işlevinin gelişmesi için oldukça önemlidir. Süt dişleri altı yaşına kadar yaklaşık yirmi adet üstten ve alttan çıkar. Altı yaşından sonra bu dişler yerinden çıkarak yerine yenileri çıkar. Altı yaşından sonra çıkan bu dişlere daimî diş adı verilir. Daimi dişler üzerlerinde bulunan süt dişleri çıktıktan sonra yerine gelir ve yaklaşık yirmi iki yaşlarında otuz iki adet olmak üzere kendini tamamlar. Daimi dişlerde ön kısımda bulunan yirmi adet dişin yenilenmesi işlemi tamamlandıktan sonra azı dişler çıkmaya başlar ve bu azı dişler çene yapısı ile çiğneme yeteneğinin tamamlanmasını sağlar.</div><div><br></div><div><b>Dişin Bölümleri</b></div><div><br></div><div>Dişler taç, boyun ve kök olmak üzere üç bölüme ayrılır ve incelenir. Taç kısım dişin ağız içinde kalan ve dışarıdan görünen kısmıdır. Bu kısım çiğeme işlevinin gerçekleşmesini sağlamaktadır. Boyun, taç kısmı ile kök kısmı arasında bulunan yere verilen addır. Diş eti ile birebir temas halinde olan bu kısım dişin en hassas bölgesidir. Kök ise dişin çene eti içine saplanmış olan kısmına verilen addır. Bu kısım dişin çene üzerinde sabitlenmesini sağlamaktadır.</div><div><br></div><div>Hayvanlarda dişler genellikle tutma ve parçalama yani saldırı işlevleri için kullanılmaktadır. Örneğin köpeklerde dişlir hem saldırı hem de parçalama işlevinin yerine getirilmesini sağlar. Kuşlarda diş bulunmaz. Diğer hayvanlarda ise diş genellikle insanlar ile benzer özellikleri barındırmaktadır.</div><div><br></div><div>Dişin mine, dentin ve sement adı verilen sert kısımları ve pulpa adı verilen yumuşak kısmı bulunmaktadır. Pulpa diş üzerinde bulunan tek yumuşak kısımdır. Mine, dişin en dış yüzeyini kaplayan ve dişe şeffaf bir görünüm kazandıran yapıdır. Mine doğada bulunan en sert maddelerde ilk sıralarda yer almaktadır. Sement diş eti tabakasının üzerini kaplayan ince yapıdır. Dentin ise pulpa yani diş özünü içinde bulunduran ve dişin yarı yumuşak olan kısmıdır. Dişe sarımsı rengini veren dentin yaşlandıkça artmakta ve dişlerin renginin koyulaşmasına neden olmaktadır. Pulpa ise dişin iç kısmında oluşan damar ve bağların bulunduğu kısımdır. Pulpa dişin özüdür ve dişin kanlanması, basınçları hissetmesi gibi faaliyatler pulpa sayesinde gerçekleşmektedir. Dişlerde meydana gelen hastalıklar ve ağrılar dişin pulpa kısmında gerçekleşmektedir.</div><div><br></div><div><b>Diş Çeşitleri</b></div><div><ul><li>Hypodont dişler, yüksek taçlı diş şekilleridir.</li><li>Brachydont dişler, taç kısımları alçak diş şeklidir.</li><li>Bunodont dişler, yuvarlak tüberkülerli diş şeklidir.</li><li>Selenodont dişler, yüzeylere hilal şeklinde olan dişlerdir.</li><li>Homodont dişler, tüm ağız içinde aynı özelliğe sahip dişlerdir.</li><li>Heterodont dişler, tüm ağız içinde farklı özellikler gösteren dişlerdir.</li></ul></div><div><b>Dişlerin Bulunduğu Yerlere Göre İsimler</b></div><div><br></div><div><b>Kesici dişler,</b> çene kemiği üzerinde alt ve üst olmak üzere sekiz adet bulunan dişlerdir. Bu dişler ağzın ön kısmında bulunan dişlerdir.</div><div><br></div><div><b>Köpek dişleri,</b> alt ve üst olmak üzere çene üzerinde dört adet bulunan dişlerdir. Bu dişler kesici dişlerin hemen yanında bulunur.</div><div><br></div><div><b>Küçük azı dişleri,</b> Alt ve üst diş olarak ağız içinde sekiz adet bulunan dişlerdir. Bu dişler köpek dişi adı verilen dişlerden sonra gelmektedir.</div><div><br></div><div><b>Büyük azı dişleri,</b> ağız içinde üst ve altta toplam on iki adet bulunan ve çiğneme işlevinin gerçekleştiği dişlerdir. Yirmi yaş dişi olarak adlandırılan bu dişler çene yapısının da olaşmasını sağlamaktadır.</div><div><br></div><div>Dişe şeffaf bir görünüm kazandıran yapıdır. Mine doğada bulunan en sert maddelerde ilk sıralarda yer almaktadır. Sement diş eti tabakasının üzerini kaplayan ince yapıdır. Dentin ise pulpa yani diş özünü içinde bulunduran ve dişin yarı yumuşak olan kısmıdır. Dişe sarımsı rengini veren dentin yaşlandıkça artmakta ve dişlerin renginin koyulaşmasına neden olmaktadır. Pulpa ise dişin iç kısmında oluşan damar ve bağların bulunduğu kısımdır. Pulpa dişin özüdür ve dişin kanlanması, basınçları hissetmesi gibi faaliyatler pulpa sayesinde gerçekleşmektedir. Dişlerde meydana gelen hastalıklar ve ağrılar dişin pulpa kısmında gerçekleşmektedir.</div><div><br></div><div><b>Dişlerde Meydana Gelen Yapısal Bozukluklar</b></div><div><ul><li>Dişlerin şekil ve büyüklüklerinin farklı olması</li><li>Diş minelerinde meydana gelen aşırı sararma.</li><li>Erken sük dişi kaybı.</li><li>Diş eti yaraları ve dişlerde çürüme.</li><li>Dişlerde diziliş bozukluğu nedeni ile yamukluk oluşması.</li></ul></div>"
        }
    ]
}